Po tumačenju Centralne izborne komisije BiH, skeneri koji su korišteni na nekim biračkim mjestima bili su efikasni jer su radili na 143 od 145 biračkih mjesta, međutim oni koji su direktno radili s tim skenerima na biračkim mjestima kažu da je bilo određenih problema.
– Skeneri i njegove mogućnosti nisu usaglašeni sa zakonom. Zakon kaže, recimo, da je nevažeći glasački listić onaj koji je potpisan, pošaran ili nešto slično, ali skener to ne prepoznaje. Dakle, stavite X ispred nekog imena i onda išarate glasački listić, nešto na njemu nacrtate i skener ga obradi kao validan – rekao je za “Nezavisne” Željko Škondrić, predsjednik Gradske izborne komisije u Prijedoru.
On kaže da se na biračkim mjestima gdje su korišteni skeneri ponovo broje glasački listići te da se radi o usklađivanju, a nikako o “ponovnom brojanju”.
Naime, Uputstvom o sprovođenju pilot-projekta na lokalnim izborima 2024. godine uz upotrebu novih tehnologija predviđeno je da nakon zatvaranja biračkog mjesta operater printa završni izvještaj sa ukupnim odzivom za biračko mjesto, te sa rezultatima glasanja.
Ti “preliminarni” rezultati se elektronski prenose Centralnoj izbornoj komisiji BiH, a nakon automatskog prebrojavanja glasačkih listića Birački odbor pristupa ručnom prebrojavanju.
– Rezultati utvrđeni ručnim brojanjem se putem ZR obrasca dostavljaju Izbornoj komisiji koja vrši poređenje automatskog i ručnog prebrojavanja rezultata. Postupak konačnog utvrđivanja rezultata i procedure u slučajevima razlike između automatskog i ručnog prebrojavanja biće regulisan posebnim aktom Centralne izborne komisije BiH – piše u ovom uputstvu.
Škondrić navodi da je instrukcija bila da se u slučaju odstupanja od dva odsto listići ponovo broje, odnosno usklađuju, i da je vjerovatno došlo do odstupanja dok je donesena naredba Glavnom centru za brojanje.
Što se tiče ove naredbe, CIK je do sada donio naredbe kontrole rezultata ručnog brojanja glasova i elektronskog brojanja glasova putem elektronskog skenera za 42 biračka mjesta u Novom Gradu, Prijedoru i Mostaru.
– Problemi sa skenerima su se pojavili samo na početku procesa dok ljudi nisu stekli rutinu, kasnije je to dosta dobro išlo i nije bilo nikakvih većih problema. Podaci su preneseni normalno i vrlo brzo nakon zatvaranja birališta – rekao je Škondrić.
U CIK-u navode da su se povremeno javljali slučajevi u kojima su skeneri vraćali glasačke listiće, ali da nijednom biraču nije uskraćena mogućnost glasanja. Naveli su i da je jedan skener imao tehnički kvar, dok je drugi odbijao listiće zbog greške uzrokovane nanošenjem pečata na pogrešno mjesto na listićima.
Zbog stvaranja redova glasača na ova dva biračka mjesta odlučeno je da se pređe na redovnu proceduru.
– Opšta upotreba skenera nije uzrokovala značajne zastoje niti duge redove. Glasanje je produženo za jedan sat na četiri biračka mjesta u Tuzli, kako bi se omogućilo glasačima da završe glasanje. Glasački listići u Tuzli su ujedno i najduži – saopšteno je iz CIK-a.
U CIK-u su naveli da su sva 143 biračka mjesta koja su koristila skenere uspješno generisala, ispisala i prikazala elektronske rezultate za posmatrače, medije i javnost odmah nakon zatvaranja.
– Unutar pet minuta od zatvaranja, 42% pilot-biračkih mjesta prenijelo je rezultate izbora elektronskim putem u sjedište CIK-a, dok je unutar 30 minuta taj postotak narastao na 62%. Na kraju izbornog dana sva, osim tri pilot-biračka mjesta, prenijela su rezultate, jer je teški promet na zaštićenoj mreži privremeno otežao prenos nekih rezultata.
CIK je 100% ili svih 143 rezultata primio i objavio sljedeće jutro na svojoj veb-stranici, a ti rezultati ostali su nepromijenjeni do upoređivanja s ručno prebrojanim (preliminarnim) rezultatima. Zabilježene slike svih glasačkih listića takođe su prenesene u sjedište CIK-a na memorijskim karticama – saopštili su iz CIK-a.
U saopštenju se navodi da će, nakon što opštinske komisije obave prebrojavanje i transportuju glasačke listiće u CIK-ov Glavni centar za brojanje, CIK sprovesti detaljno upoređivanje elektronskih i ručno unesenih rezultata kako bi se utvrdile razlike i osigurali konačni rezultati.
