Belgijski ministar odbrane Teo Franken i ministar unutrašnjih poslova Bernar Kentin potvrdili su planove za raspoređivanje oružanih snaga na ulicama glavnog grada u okviru hitnog plana za suzbijanje eskalacije nasilja povezanog sa narko-kartelima.
Ova odluka, koja predstavlja značajan pomak u bezbjednosnoj strategiji, dolazi kao direktan odgovor na niz krvavih obračuna i pucnjava koji su potresli Brisel. Prema zvaničnim podacima, samo u 2025. godini registrovano je 57 incidenata pucnjave, od kojih se 20 dogodilo tokom ljeta, što ukazuje na naglu eskalaciju kriminalne aktivnosti.
Ključni elementi operacije
Vojnici će djelovati u zajedničkim patrolama sa pripadnicima policije, formirajući vidljivije i bolje naoružane jedinice. Primarni ciljevi operacije biće metro stanice i problematični okruzi sa visokom stopom kriminala, kao što su Peterbos u Anderlehtu, oblast oko Sjeverne željezničke stanice i park Bonevi u Molenbeku.
Ministar odbrane Franken najavio je da je pravni okvir za angažovanje vojske u unutrašnjim poslovima spreman i da će uskoro biti podnesen Savjetu ministara na usvajanje. Ovaj korak je neophodan jer vojska trenutno nema ovlašćenja za hapšenje ili sprovođenje krivičnih istraga. Plan ,,velikih gradova” takođe uključuje investiciju od 20 miliona evra u proširenu mrežu nadzornih kamera u Briselu i drugim urbanim centrima poput Antverpena, Genta i Liježa.
Vojna logika i kontroverze
Ministar Kentin obrazložio je odluku navođenjem da je ,,rat protiv kriminala vezanog za drogu dio zaštite teritorijalnog integriteta”, postavljajući ga u domen odbrane zemlje. Cilj je oslobađanje policijskih snaga od rutinskih stražarskih dužnosti kako bi se mogle posvetiti dubljim istragama i rasturanju kriminalnih mreža.
Međutim, mjera je izazvala oštre kritike i podjele.
Protivnici (uključujući socijaliste i zelene) ovo vide kao ,,priznanje neuspjeha” države i policije. Oni upozoravaju da militarizacija javnih prostora može da izazove strah među građanima i da predstavlja opasan presedan.
Sindikati vojske izrazili su zabrinutost zbog nedostatka jasnih pravila angažovanja, ističući da vojnici nisu obučeni za gradsko policijsko djelovanje.
Sa druge strane, lokalne zajednice u najpogođenijim oblastima i neki policijski zvaničnici pozdravili su dodatnu prisutnost i nadu da će vojnički autoritet i naoružanje djelovati kao odvraćajući faktor za nasilni kriminal.
Kontekst i istorijski presedan
Ovo nije prvi put da belgijska vojska patrolira ulicama Brisela. Slične mjere sprovedene su nakon terorističkih napada 2016. godine i trajale su preko godinu dana.
Tadašnje iskustvo pokazalo je da dugotrajno angažovanje vojske na unutrašnjim zadacima iscrpljuje jedinice i ograničava njihovu spremnost za klasične odbrambene i međunarodne misije, što je bio jedan od ključnih problema evropskih armija tokom operacije ,,Sentinel” u Francuskoj i drugim zemljama.
Ova operacija stavlja belgijske oružane snage pred novi izazov, testirajući njihovu ulogu, spremnost i prilagođavanje u suočavanju sa netradicionalnim prijetnjama po nacionalnu bezbjednost.
