Više od 10 zemalja EU razmatra obustavu pomoći Republici Srpskoj: Projekti na čekanju zbog političkih tenzija
Prema saznanjima iz diplomatskih izvora, najmanje deset članica Evropske unije razmatraju obustavu finansiranja određenih infrastrukturnih projekata u Republici Srpskoj, pozivajući se na dokument koji već neko vrijeme kruži među evropskim diplomatama, poznat kao non-paper.
U fokusu ovog dokumenta su prijedlozi za uvođenje mjera prema funkcionerima i institucijama, a sve zbog, kako se navodi, „poteza koji utiču na stabilnost ustavnog poretka u Bosni i Hercegovini“. Iako dokument nije zvaničan, njegovi efekti se već osjete kroz pojačane diplomatske aktivnosti i razgovore o potencijalnim koracima.
Obustava projekata – stvar političke odluke
Iako još uvijek nema zajedničkog stava na nivou Evropske unije, sankcije u vidu obustave projekata za Republiku Srpsku razmatraju se unutar manjih grupa zemalja koje su glavni bilateralni donatori. Među njima su, između ostalih, Njemačka, Francuska, Italija, Švedska, Nizozemska i Danska.
Radi se o projektima koji su već godinama realizovani uz podršku Investicionog okvira za Zapadni Balkan (WBIF), kroz koji su u Republici Srpskoj pokrenuti brojni infrastrukturni radovi – od izgradnje puteva i mostova, do modernizacije škola i zdravstvenih ustanova.
Zemlje koje donose ključne odluke
Zemlje koje razmatraju ovaj model djelovanja uključuju Austriju, Češku, Finsku, Grčku, Irsku, Luksemburg, Norvešku, Poljsku, Slovačku, Sloveniju i Španiju. Neke od njih su već ranije izrazile zabrinutost zbog političkih poruka koje dolaze iz Bosne i Hercegovine.
U praksi to znači da bi, ukoliko se ova inicijativa realizuje, moglo doći do blokade novih projekata u Republici Srpskoj, dok se ne postigne određeni stepen političkog dogovora i stabilnosti.
Bez jednoglasne odluke EU
Zbog protivljenja dijela članica EU – prije svega Mađarske – zajednička odluka o sankcijama nije donijeta, ali se zato traže drugačiji načini djelovanja. U tom kontekstu se i spominje pomenuti non-paper, koji služi kao osnova za bilateralno djelovanje pojedinih članica.
Građani bi mogli osjetiti posljedice
Ako dođe do obustave sredstava, to bi moglo uticati na brojne projekte u lokalnim zajednicama širom Republike Srpske. Riječ je o inicijativama koje su često bile od velikog značaja za razvoj manjih opština i poboljšanje infrastrukture.
Zaključak
Evropske članice se ne usaglašavaju lako, ali je očigledno da se pojedine zemlje spremaju na ozbiljne korake prema Republici Srpskoj kroz model koji uključuje zamrzavanje projekata. U narednim sedmicama očekuje se više informacija o tome da li će ovi planovi ostati samo na papiru ili će postati realnost.
